LTS: “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi, để một mai tôi về làm cát bụi....”*, câu hát nổi tiếng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là một linh cảm diệu kỳ về cội nguồn sự sống luân hồi gói tròn trong một hạt bụi. Bình thường, cát bụi dễ bị rẻ rúng, hất hủi vì cho là chẳng có giá trị gì. Tuy nhiên, đằng sau im lặng vô ngôn đó, nếu biết lắng nghe, mỗi hạt bụi đều chứa đựng một câu chuyện vô biên.
S
au 7 năm du hành đầy cam go trên chặng đường 6 tỷ cây số, tàu thám hiểm không gian HAYABUSA của Nhật bản đã trở về trái đất từ ITOKAWA, là một tiểu hành tinh vẫn còn giữ được hầu như nguyên vẹn hình trạng kể từ khi Thái Dương hệ ra đời cách đây 4,6 tỷ năm. Bị cháy rụi như một vệt sao băng khi lao vào khí quyển lúc 22 giờ 51 phút ngày 13 tháng 6, con tàu trong lúc tàn hơi đó đã hoàn thành thao tác cuối cùng để giải phóng khối hộp đầu tròn được tin là có chứa bụi đất thu được từ tiểu hành tinh bằng một cánh dù không vận đáp xuống từ nền trời đêm của vùng đất cấm Woomera, Úc Châu. Năm ngày sau, hộp được áp tải về Nhật Bản để các nhà khoa học truy tìm vật chất có trong khoang chứa và bắt đầu nghiên cứu thí nghiệm. Tiếc rằng do trục trặc kỹ thuật và một số bộ phận thu mẫu bị hư hỏng khi đáp xuống tiểu hành tinh sau đường đi 2 tỷ km, cho nên đến thời điểm hiện tại các nhà khoa học Nhật Bản chỉ có thể tìm thấy một lượng hỗn hợp khí rất nhỏ của thiên thể xa xăm đó do HAYABUSA mình đầy thương tích mang về.
Nếu phát hiện được một hòn sỏi nhỏ hoặc thậm chí chỉ là hạt bụi không thôi thì câu chuyện sẽ khác. Màn bí mật cũng như các lý thuyết về buổi sáng thế của trái đất và những hành tinh anh em sẽ được giải mã hoặc chứng minh với nhiều luận cứ hơn bằng kết quả phân tích các thành phần vật chất trong đá bụi đó. Các nghiên cứu này cũng sẽ là cơ sở để các nhà khoa học tìm ra giải pháp phòng chống sự va chạm của ITOKAWA do quỹ đạo chung quanh mặt trời gần giống với trái đất của nó. Nếu như 65 triệu năm trước đây, sự va chạm của một tiểu hành tinh vào trái đất đã hủy hoại toàn bộ hệ sinh thái dẫn đến diệt chủng hoàn toàn của các loài khủng long bấy giờ, thì lần này, dù chỉ với một đường kính trên dưới 500 mét, nhưng nếu ITOKAWA bay vào trái đất, thế giới sẽ diệt vong trong chớp mắt, toàn bộ nhân loại sẽ rong chơi cùng cát bụi: “ôi cát bụi mệt nhoài... mặt trời soi một kiếp rong chơi”*
    Cùng với vật lý thiên văn, nhiều ngành khoa học hiện nay đang nổ lực nghiên cứu không ngừng nhằm truy tìm bản chất sự hình thành của vũ trụ được tin rằng chỉ lớn bằng nắm tay và đã nổ bùng giãn nở vô hạn cách đây 13 tỷ năm về trước. Trong hành trình nghiên cứu đó, Stephen W. Hawkin, giáo sư danh dự đại học Cambridge đã từng tuyên bố rằng: “Bằng nghiên cứu, tôi đã biết được vũ trụ hình thành như thế nào, nhưng điều tôi không thể hiểu nỗi là tại sao vũ trụ lại sinh ra!”. Có lẽ khi sau khi cống hiến và suy tư cả đời mình về phạm trù của khoa học, hơn ai hết, Hawkin đã nhận chân rõ ràng giá trị về sự tồn tại và biến mất của mình nơi thế gian. Câu nói chấn động trên đây của ông vì thế có sức nặng tựa như một sấm truyền tiên tri.
Trong trang báo này, xin giới thiệu đến quí độc giả tác phẩm của nhà thơ Lý Đợi, là nhà nhơ được nhiều người cho là ngọn cờ đầu trong bút nhóm Mở Miệng của giòng văn chương “ngoài lề” tại Việt Nam. Dù còn rất trẻ, và ngay từ khi bắt đầu sáng tác, thơ anh luôn là nỗi khắc khoải mạnh mẽ và hoắc nhọn về thân phận, về tồn tại. Ở nhiều bài, anh đã lên án xã hội. Tuy nhiên, người đọc dễ dàng nhận biết được rằng đằng sau sự lên án thẳng thắn và cố tình nghịch ngợm đó là một triết lý thẳm sâu và tình yêu đối với cuộc sống trải ra mênh mang chan hòa giữa trần đời ô trọc. Nếu, HAYABUSA đã cố gắng mang về cho trái đất được một hạt bụi để giải mã hình tướng xa xưa của hệ Mặt trời, để loài người lại được dịp xôn xao về quá khứ cũng như viễn tưởng của sinh mệnh, thì cũng xin mời bạn đọc trở về với từng khoảnh khắc nhiệm màu này của hiện tại bằng ít dòng thơ sau đây của Lý Đợi Việt Nam.
nhưng nếu được sống lại một lần nữa
tôi sẽ cố gắng chỉ sống toàn những khoảnh khắc tuyệt vời.
xin nhớ rằng cuộc sống được tạo nên chỉ bằng những khoảnh khắc;
đừng để vuột mất giây phút hiện tại này.


Những khoảnh khắc – F1

+ tặng HN-T, và… vô danh

nếu được chết
tôi sẽ chết ngay lúc này

thay vì phải:
nếu tôi được sống lại đời mình một lần nữa,
tôi sẽ cố gắng gây nhiều lỗi lầm hơn.
tôi sẽ không cố gắng sống quá hoàn hảo, mà sẽ sống thoải mái hơn.
tôi sẽ ngốc nghếch hơn rất nhiều so với bây giờ. thật vậy,
tôi sẽ xem rất ít điều trên đời là nghiêm trọng.
tôi sẽ ít sạch sẽ hơn.
tôi sẽ bạt mạng hơn, sẽ du lãm nhiều hơn,
sẽ chiêm ngưỡng nhiều hoàng hôn hơn,
sẽ trèo lên nhiều ngọn núi hơn, sẽ bơi qua nhiều con sông hơn.
tôi sẽ đi nhiều hơn để viếng những nơi tôi chưa từng đến,
sẽ ăn nhiều kem hơn và ít đậu hơn,
sẽ gặp nhiều điều phiền toái có thực hơn,
tránh điều phiền toái tưởng tượng.
tôi đã là một trong những kẻ sống thận trọng
và không ngừng tạo tác trong từng giây phút của đời mình;
hiển nhiên tôi đã có những khoảnh khắc hân hoan.
nhưng nếu được sống lại một lần nữa
tôi sẽ cố gắng chỉ sống toàn những khoảnh khắc tuyệt vời.
xin nhớ rằng cuộc sống được tạo nên chỉ bằng những khoảnh khắc;
đừng để vuột mất giây phút hiện tại này.
tôi đã là kẻ chưa bao giờ đi bất cứ nơi nào mà không mang theo chứng minh thư,
một bình nước nóng, một chiếc dù và ống nhiệt kế.
nếu tôi được sống lại một lần nữa,
tôi sẽ đi đó đi đây nhẹ nhàng hơn.
nếu tôi được sống lại một lần nữa,
tôi sẽ bắt đầu đi chân trần từ ngày lập xuân
và sẽ đi mãi cho đến tàn thu.
tôi sẽ chơi với vòng đu quay nhiều hơn,
sẽ ngắm nhiều bình minh hơn
và đùa giỡn với nhiều trẻ em hơn,
nếu một lần nữa tôi lại thấy cuộc đời trải ra trước mặt.

nhưng tôi đã ba mươi và tôi biết rằng tôi đang sống

nếu được chết
tôi sẽ chết ngay lúc này
mặc đời sống chó má đang ngự trị ngoài kia

nếu được chết!?
— ai cho phép mày tự do được chết
— ai cho phép mày tự do
— bọn khốn.

Nhìn từ nơi tối
Khoảng ấy của ngày
đủ để người ta làm thịt một chục heo
với tiết canh và đủ thứ bày tại chợ. . .

đó là khoảng của tô  sự trở về. . .

tôi cần trở về nơi ấy cũ nát và chưa bao giờ rời xa. . .

trở về con đường nghẹt khí bẩn  lỗ hổng bẩn và cái nhìn ô uế
cái nhìn cúi xuống_hãy cúi xuống thật sâu và chui qua nó
nơi của tôi không đơn giản là lỗ hổng

khoảng ấy một tảng đá
rơi từ nơi xa       vào trang giấy         ứ những chữ chưa được viết
những chữ được dấu an toàn thực phẩm
và thị thực vệ sinh nội tâm

cái thứ ấy [những chữ] đủ cho hắn. . .

cả cho tôi_động vật cải tạo chữ
vinh một cái danh và chỗ nơi ánh sáng. . .

và cả tiếng thở thú nhận : lời ngụy

tôi trở về nơi [có cửa sổ và cây xanh đấy]: những con ngươi dán lên tường chưa
                                                                                                              đóng sáng

xứ tôi           những nhà thơ thường khóc           không cho họ           không cho
             người khác
ánh mắt người khác không ở trên tường          qua khe vách
và lương tri           đậu đã nhồi thịt mỡ. . .

khoảng ấy        những tiếng kêu của khớp           mọc gai xanh

khoảng ấy          cải táng và mục nát

và trứng muối nứt tiếng của vỏ
đàn vịt muối bơi trong căn phòng tối và không một giọt nước.

Lý Đợi

*    ca từ của Trịnh công Sơn